Arkeoloji : Arkeomagnetizma Yöntemiyle Tarihleme

Arkeomagnetizma yöntemiyle tarihleme hakkında bilgi
Arkeolojide kullanılan ve Yer'in magnetik alanının geçirdiği sürekli değişimden yararlanarak Yer'in yaşını belirlemeye dayanan tarihleme yöntemi. Yer'in magnetik alanının, sapma (magnetik kutup ile coğrafi kutup arasındaki fark), eğiklik (magnetik alan çizgilerinin yatay doğrultuyla yaptığı açı) ve şiddeti gibi üç temel özelliğinin zaman içinde düzenli biçimde değiştiği sanılmaktadır.

Bu değişimin tarihi de, bazı jeolojik örneklerde rastlanan artık magne-tizma (paleomagnetizma) yardımıyla belirlenebilir. Başka bir deyişle, artık magnetiz-ma özelliği gösteren jeolojik örneklerin başka yöntemlerle hesaplanan yaşlarından yararlanılarak, Yer'in magnetik alanının zamana bağlı değişimini gösteren bir eğri elde edilebilir. Günümüzde yürütülen çalışmaların amacı, Yer'in tarihinin son 10 bin yılına ilişkin eğrilerin elde edilmesidir. Bu tür bir eğri, artık magnetizma gösteren arkeolojik buluntuların yaşını belirleme olanağı verir.

Artık magnetizma gösteien arkeolojik buluntuların çoğu, demir oksitleri içeren kil türlerinden yapılmış eşyadır. Bu kil türleri belirli bir sıcaklığa kadar ısıtıldıklarında magnetik özelliklerini yitirir, soğumaya bırakıldıklarında yeniden kazanırlar. Son soğuma noktasında kazandıkları magnetizma, Yer'in o andaki magnetik alanının sapması, eğikliği ve şiddetiyle uyumludur. Aynı zamanda kalıcı olan bu magnetizma, yapay yolla yaratılmış artık magnetizmadır ve olağan koşullarda değişmeden günümüze değin kalır. Soğumaya başladıkları andan sonra hiç yer değiştirmemiş olan ve artık magnetizma gösteren arkeolojik buluntular (örn. bir çömlekçi fırınında bulunan eşya) Yer'in magnetik alanının yalnızca şiddetini değil, sapmasını ve eğikliğini de yansıttığından, bu tür buluntuların yaşları daha kesin biçimde belirlenebilir.